31. Pliniusz Starszy, Historia Naturalna, tom III: Botanika, Rolnictwo i Ogrodnictwo. Księgi XII-XIX, wyd. UMK, 2022Od kilku
lat Uniwersytet Mikoł
aja Kopernika realizuje nowy przekład "Historii Naturalnej" Pliniusza Starszego. Niedawno ukazał się tom III, obejmujący księgi XII-XIX, więc zapewne całość zajmie sześć tomów. Tekst jest wydawany jako dwujęzyczny - zawsze mamy dostęp do oryginalnego ustępu łacińskiego odpowiadającego danemu fragmentowi tłumaczenia.
Samego dzieła nie będę opisywał, bo
mam nadzieję jest ono wszystkim znane, nie będę też oceniał tłumaczenia, bo nie
mam ku temu kwalifikacji.
Wydanie to z pewnością ucieszy purystów językowych, którzy dostaną możliwość cytowania Pliniusza we współczesnej polszczyźnie - ostatnie (i jedyne o ile się nie mylę) polskie tłumaczenie jego encyklopedii ukazało się bowiem w roku 1845 i może niektórych razić zwrotami i słowami dziś już nieużywanymi, bądź używanymi w innym kontekście. Mnie osobiście to nie tylko nie przeszkadza, a wręcz pomaga we wczuciu się w realia epoki. Dobrze spatynowana polszczyzna Józefa Łukaszewicza z połowy XIX wieku ma swój powab, co łatwo pokazać na przykładzie (księga XVII, ustęp 2).
"Krassus należał do znakomitych mówców rzymskich. Posiadał wspaniały dom,
ale nieco wspanialszy był na tym samym Palatynie <dom> Kwintusa Katulusa, który razem z Mariuszem pokonał Cymbrów. W powszechnej zaś ocenie o wiele piękniejszy <od wszystkich> w tamtym czasie był dom Gajusza Akwiliusza na wzgórzu Wiminal, ekwity rzymskiego, który był znany dzięki temu domowi oraz dzięki znajomości prawa cywilnego. Jednak to Krassusa ganiono za jego posiadłość."
I. Mikołajczyk, 2022
"Krassus był jednym z najsławniejszych mówców rzymskich i miał dom okazały, a Kw. Katullus, który wraz z K. Maryuszem Cymbrów pobił, jeszcze wspanialszy, na tejże górze palatyńskiej. Najpiękniejszy zaś dom w owym czasie, według świadectwa wszystkich pisarzy, stał na wzgórku wiminalskim i należał do K. Akwilla, rycerza rzymskiego, który też sławniejszym był przez swój dom, niż przez znajomość prawa krajowego; jednakże czyniono Krassusowi wyrzuty z powodu jego domu."
J. Łukaszewicz, 1845