Jeśli
Pan zajrzy do tutejszej
NumisWiki to dowie się
Pan, że w starych słownikach numizmatycznych zaliczano ten typ do monet Juliana Apostaty
https://www.forumancientcoins.com/numiswiki/view.asp?key=DEO%20SANCTO%20SERAPIDISkojarzenie nasuwało się łatwo - porządny starożytny apostata powinien czcić jakieś porządne starożytne bóstwa (bo ci dzisiejsi to już czczą byle co...). Na przyklad właśnie Serapisa.
Jednak trop był błędny.
Nie jest to także coś co należy do ciągnących się przez wiek rzymskich emisji z okazji święta Izydy z
legendą
VOTA PVBLICA, które już dawno temu w znacznej części opisał Andreas Alföldi w
A festival of Isis in Rome under the Christian emperors of the 4th century [https://archive.org/download/alfoldiIsisRome1937/alfoldiIsisRome1937.pdf], a kilka
lat temu ciekawe studium na ich temat ogłosił Lars Ramskold: "A die link study of
Constantine’s pagan Festival of
Isis tokens and affiliated coin-like ‘fractions’: chronology and relation to major imperial events" [https://www.researchgate.net/publication/322021096_A_die_link_study_of_Constantine%27s_pagan_Festival_of_Isis_tokens_and_affiliated_coin-like_%27fractions%27_chronology_and_relation_to_major_imperial_events]
Monetka ta, bo to jednak jest monetka, choć może używana głównie prz okazjach religijnych, należy do ostatnich miejskich emisji pieniądza. Nie jest to oczywiście dawny dział monet prowincjonalnych, bo sytuacja jest już inna,
ale coś trochę podobnego.
Bito je dość krótko około roku 312 w Nikomedii, Antiochii i Aleksandrii, czyli w domenie Maksymina Dai, który zlekceważył edykt tolerancyjny Galeriusza (tym łatwiej, że Galeriusz zaraz umarł) i u siebie rozpoczął coś w rodzaju ofensywy starych bogów. Rzecz jasna wymierzone to było w chrześcijaństwo, bo tradycyjny Rzymianin nie miał nic przeciwko Serapisowi, Nilowi, Izydzie...
Monetki te już ponad ćwierć wieku temu poklasyfikował Johan
van Heesch w artykule opublikowanym w
Numismatic Chronicle: "The last civic coinages and the religious policy of
Maximinus Daza, A.D. 312".
Skan udostępniony przez autora znajdzie
Pan tutaj:
https://www.academia.edu/2073684/The_last_civic_coinages_and_the_religious_policy_of_Maximinus_Daza_A_D_312_Numismatic_Chronicle_London_153_1993_p_65_76 ale jeśli ma
Pan dostęp do JSTOR to tam znajdzie
Pan lepszą wersję:
https://www.jstor.org/stable/42667882Natomiast tutaj znajdzie
Pan przegłąd tych monetek oparty na katalogu Heescha z ładnymi kolorowymi zdjęciami:
https://www.tesorillo.com/isis/civ/index1.htmSkoro Maksymin Daja, to monetki te powinny się znaleźć w
RIC VI,
ale ich tam nie ma. Formalnie powinienem więc uwzględnić je wszystkie w moim suplemencie,
ale powtarzanie łatwo dostępnego katalogu Heescha nie bardzo ma sens. Toteż uwazględniam jedynie kilka drobniejszych wariantów, których w tym katalogu nie ma:
https://www.forumancientcoins.com/notinric/6ant_civ_3av.htmlhttps://www.forumancientcoins.com/notinric/6ant_civ_3b_b.htmlhttps://www.forumancientcoins.com/notinric/6ant_civ_4v.htmlA także emisję jakby pokrewną,
ale wcześniejszą (z czasów I tetrarchii), więc wykraczającą poza ramy artykułu Heescha:
https://www.forumancientcoins.com/notinric/6ale_civ_dio.htmlhttps://www.forumancientcoins.com/notinric/6ale_civ_gal.htmlhttps://www.forumancientcoins.com/notinric/6ale_civ_gal-2.html