Ancient Coin Discussions In Other Languages > Forum numizmatyki antycznej po polsku

Zając a sprawa mesyńsko-akragańska

(1/8) > >>

DzikiZdeb:
Dwa miasta greckie, położone na Sycylii, przywiązywały w jednym czasie dużą wagę do motywu zająca. Próbowałem znaleźć jakieś dokładniejsze wytłumaczenie, ale może źle szukałem, bo nic bardziej spójnego nie znalazłem.

Co ciekawe, oba miasta prezentowały mennictwo na wyjątkowo wysokim poziomie, oba zachowały neutralność podczas tzw. Wyprawy Sycylijskiej, stanowiącej epizod Wojny Peloponeskiej (415-413 A.Ch.) i oba stosunkowo szybko zostały zajęte przez Kartaginę, co zakończyło najświetniejszy okres ich monet.

Pierwsze miasto to Akragas (obecne Agrigento) - mamy tutaj orły siedzące na truchle zająca:

https://www.acsearch.info/search.html?id=33184

W opisie sprzedawcy mamy próbę wyjaśnienia sceny poprzez wskazanie cytatu z Agememnona Ajschylosa, w. 158-161 (tutaj polskie tłumaczenie: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/ajschylos-oresteja.htm), jednakże bez próby wyjaśnienia bezpośredniego kontekstu monetarnego. Poza tym na wcześniejszych monetach jest jeden orzeł.

Drugie to Mesyna - na jej monetach zając jest żywy, energiczny i zajmuje centralną część rewersu (a może i awersu - w końcu miasto jest podpisane na stronie z zającem):

https://www.acsearch.info/search.html?id=845374

Mamy też taką wersję (głowa opisana jako głowa Pana):

https://www.acsearch.info/search.html?id=1178503

ale nie przybliża on w żaden sposób wyjaśnienia zagadki - to po prostu znak menniczy. Na wcześniejszych emisjach mamy tutaj np. gigantyczną muchę lub pasikonika :-)

https://www.acsearch.info/search.html?id=3359573


https://www.acsearch.info/search.html?id=920035

Może należy tutaj widzieć mimo braku bezpośredniego konfliktu pomiędzy miastami jakiś symboliczny antagonizm? A może w ogóle nie należy mieszać tych zajęcy ze sobą?

Waldemar S:
Może ten link coś pomorze w dociekaniach, jest tu odnośnik do greckiego znaczenia zająca
http://joannabutora.blogspot.com/2013/09/krolik-zajac-symbolika-lodoamacze.html#!/2013/09/krolik-zajac-symbolika-lodoamacze.html

DzikiZdeb:

--- Quote from: Waldemar S on May 30, 2021, 04:39:43 pm ---Może ten link coś pomorze w dociekaniach, jest tu odnośnik do greckiego znaczenia zająca
http://joannabutora.blogspot.com/2013/09/krolik-zajac-symbolika-lodoamacze.html#!/2013/09/krolik-zajac-symbolika-lodoamacze.html

--- End quote ---
Obawiam się, że te tropy są zbyt rozbiegane po całym świecie i wszystkich epokach, żeby złapać jakiś trop zwrotny w kierunku Sycylii, szczególnie że to nie jest jakiś bardzo uniwersalny zwierzak dla symboliki antycznej. Większość zajęcy jakie znajduję kica po monetach związanych z Sycylią w drugiej połowie V w. A.Ch.

A tam coś na rzeczy być musiało - ten orzeł co prawda jest raczej tylko znakiem menniczym, ale takie jego upozowanie i umieszczenie wydaje się jednoznaczne :-)

https://www.acsearch.info/search.html?id=7451286

DzikiZdeb:
Zajęczego śledztwa ciąg dalszy :-)

Tak więc zając w tym kontekście to prawie na pewno atrybut Pana.


https://www.acsearch.info/search.html?id=2469009

Bożek ten czczony był chętnie w Mesenii (południowo-zachodni Peloponez), skąd przybyli osadnicy, którzy założyli Messynę i Rhegion (a może i Krotonę, ale tego nie się nie doszukałem). Pierwsze dwa miasta około roku 480 A.Ch. zdecydowały się na bicie monet zajęczych.


https://www.acsearch.info/search.html?id=7219738

wczesna Messyna


https://www.acsearch.info/search.html?id=353479

Rhegion


https://www.acsearch.info/search.html?id=5805000

Krotona dołączyła raczej później, z tego co widzę przeważają datacje z datą początkową ok. 460-440 A.Ch.

Typ z orłem/orłami maltretującymi biednego szaraka jest późniejszy - raczej nie pojawia się przed 420 A.Ch. Czy od razu (i czy w ogóle) było to wyzwanie rzucone Messynie - tego raczej nie ma jak sprawdzić. Tak czy inaczej typ ten pojawia się także na monetach Lokrów Epizefyryjskich (Lokroi Epizephyrioi)


https://www.acsearch.info/search.html?id=1174959

- tu znowu datacja jest późniejsza od monet z Akragas i dotyczy okresu po 400 A.Ch. Równie dobrze może to być moneta bita przez Greków z Akragas, którym nie uśmiechało się życie pod panowaniem Kartagińczyków i przenieśli się na kontynent.

Wszystkie wymienione przeze mnie teraz dodatkowo miasta leżą na terenie Wielkiej Grecji, o przysłowiowy rzut kamieniem od Sycylii.

-------

Oczywiście nie jest tak prosto. Na korzyść tezy, że są to jednak symbole dwóch rywalizujących ze sobą w jakiś sposób stronnictw mogą świadczyć zmiany stron.

Tutaj tetradrachma Lokrów Epizefyryjskich z zającem z okresu przed pojawieniem się rewersu z orłem/orłami:

https://www.acsearch.info/search.html?id=604068

a tutaj najpóźniejsza ze wszystkich (350-300 A.Ch.) tetradrachma z Krotony, zając w szponach orła:

https://www.acsearch.info/search.html?id=725513

Lech Stępniewski:
Czytam, podziwiam, ale nie mam nic do dodania. Szukałem, czy coś jest w słownikach, mitologiach etc. o zającu. Niestety niewiele.

"In Aeschylus, a pregnant hare was torn to pieces by two eagles. Calchas said this signified that Troy would be destroyed but Artemis would be
hostile to the Greeks".

"Pan is not mentioned in the Homeric poems, but a Homeric Hymn says that he was the son of Hermes by a daughter of Dryops. Pan's mother was frightened by her monstrous offspring, but Hermes wrapped him in a hare-pelt and carried him off to Olympus. The gods were delighted with the child, especially Dionysus (in whose com­pany Pan frequently appears), and he was given the name Pan because he made them all feel happy (in popular etymology Pan is derived from the Greek pan, meaning 'all')".

Grimal, Classical Mythology

Navigation

[0] Message Index

[#] Next page