Konstantyn? Konstancjusz? Dziwna moneta z Trewiru

[Lech Stępniewski]

Poniższa moneta właśnie została sprzedana. 7.06 g, 27 mm



Wydaje się (tak ją opisał sprzedawca), że to RIC VI TREVERI 661b, a) zniekształcony przez podwójne bicie (double-struck), b) z błędem grawera (TR w odcinku zamiast PTR). Ale to chyba nie jest prawda.

Po pierwsze, nie bardzo wiem, jak z legendy FL VAL CONSTANTINVS NOB CAES mogło powstać bardzo wyraźne IL VA CONSTANTINVS NOB CA[ES]. To pierwsza zagadka.

Po drugie, i ważniejsze, typ rewersu kompletnie nie pasuje do tej emisji. Tu przykładowo RIC VI TREVERI 662 z innym popiersiem.



Jak widać, Geniusz powinien mieć draperię na biodrach (loins draped) a na głowie podwyższenie (head towered). Natomiast tutaj chlamida opada z lewego ramienia (chlamys over l. shoulder), a Geniusz ma na głowie modius. Chyba nie jest możliwe, aby grawer aż tak się pomylił

Co ciekawe, jest to rewers identyczny, także jeśli chodzi o to TR w odcinku, z rewersem niezmiernie rzadkiej odmiany RIC VI TREVERI 502 (znanej tylko dla Dioklecjana) i zilustrowanej w RIC, ale datowanej na c. 301 rok, więc na długo przed wyniesieniem Konstantyna do godności cesarza.

Może więc nie jest to wcale (albo nie miała być) moneta Konstantyna, lecz jego ojca Konstancjusza z bardzo podobną legendą awersu? A może to przebitka (overstrike) Konstantyna na monecie Konstancjusza z zachowaniem starego rewersu?

Wszelkie sugestie mile widziane.

[Jack@]

Współczesne fałszerstwo doskonałe na szkodę kolekcjonerów? (ale argumentów mi brak - może jedynie te włosy dziwnie sterczące z tyłu głowy).

[Lech Stępniewski]

Współczesne fałszerstwo doskonałe na szkodę kolekcjonerów? (ale argumentów mi brak - może jedynie te włosy dziwnie sterczące z tyłu głowy).

Że fałszerz umyślnie stworzył takiego dziwoląga i jeszcze na dodatek uprawdopodobnił go podwójnym biciem na awersie? Musiałby to być jakiś zawzięty i bezinteresowny hobbysta fałszerstwa, bo moneta jest tak charakterystyczna, że drugi raz już ten numer nie przejdzie. Impreza jednorazowa. Poza tym trzeba dobrze znać się na rzeczy, by odkryć urok tej monetki - że np. nie jest to zwykły błąd menniczy etc. Toteż wylicytowana cena była przyzwoita, ale w żadnym wypadku nie nadzwyczajna, nie mówiąc o astronomicznej (dla której warto by taką jednorazową imprezę przygotować).

[Jack@]

A wiadomo do czego są zdolni fałszerze z jednego z cieplejszych krajów Europy?
Skądinąd przy tym rewersie zastanawia mnie, dlaczego przy "podwójnym biciu" podwójnie odbiła się twarz cesarza a napis już nie. Nie jest to chyba jednak jakiś ewenement gdyż podobne "w wyrazie" awersy na monetach z różnych z różnych epok, dane było mi (jeśli pamięć mnie nie zawodzi) już w przeszłości widzieć, ale do tej pory nie znam odpowiedzi  - jak to powstaje?

[Lech Stępniewski]

A wiadomo do czego są zdolni fałszerze z jednego z cieplejszych krajów Europy?

Jednak o bezinteresowność bym ich nie podejrzewał :-)

jak to powstaje?

Też nie mam pojęcia. Stąd ten wątek. Gdybym wiedział, to bym nie pytał, tylko bym z mądrą miną objaśniał. Stawiałbym raczej na to, że w Trewirze (to macierzysty ośrodek i Konstantyna i jego ojca) na szybko przebijano stare monety, gdy tylko doszła wieść, że w Brytanii wojsko ogłosiło Konstantyna cezarem. I to jest właśnie jedna z nich. Ale jak trzeba przebijać, żeby wyszedł taki poharatany awers, a rewers został nie ruszony?

[LSW]

Tak moneta jest dziwna, ale nie wygląda na współczesne fałszerstwo. Nie wygląda też na przebitkę na innej monecie, a raczej podwójne uderzenie z przesunięciem stempla, inaczej nie mógłby zostać nienaruszony rewers bez żadnych śladów przebicia. Nie jest to też przypadek opisany tutaj:
https://www.forumancientcoins.com/board/index.php?topic=123949.175
A biorąc pod uwagę dziwną legendę z błędami – myślę że może to być fałszerstwo z epoki.

[Lech Stępniewski]

A biorąc pod uwagę dziwną legendę z błędami – myślę że może to być fałszerstwo z epoki.

Nie można tego tak całkiem wykluczyć. Awers jest niepokojący pod wieloma względami (ale z kolei podwójne bicie wiele może usprawiedliwić). A czy stawiałby Pan na fałszerstwo, gdyby widział Pan tylko rewers?

[LSW]

A czy stawiałby Pan na fałszerstwo, gdyby widział Pan tylko rewers?

Nie, zwłaszcza, że nie kojarzę innych fałszerstw z epoki dużych, wczesnych folisów. Pomyłki w legendzie też są możliwe. Tak więc powstaje problem z klasyfikacją - oryginał / naśladownictwo, na ten moment chyba nie do rozstrzygnięcia.

[Lech Stępniewski]

Nie, zwłaszcza, że nie kojarzę innych fałszerstw z epoki dużych, wczesnych folisów.

Są dużo rzadsze, ale są.

Ja jednak bym chciał - niezależnie czy uznamy tę monetę za oficjalny produkt czy za naśladownictwo - żeby na początek ktoś mi wyjaśnił, jak to technicznie możliwe, że na awersie portret jest aż tak wyraźnie przesunięty, a legenda - choć częściowo niedorzeczna - bez śladu zniekształceń czy nakładania się liter.

[Pekka K]

Obverse is result of 2 strikes of different dies.
One with partial legend: CONSTANTINVS NOB C,
and other results remaining distorted letters.

Undertype has broader bust and fitting hairline
on forehead.

Pekka K

[Lech Stępniewski]

Obverse is result of 2 strikes of different dies.

So you assume, Pekka, that this coin was overstuck on older one?

But how is it possible that the good part of the legend matches the bad part perfectly? I see no distorted letters. Part "IL VA" is very clear and looks like it belongs to the rest of the legend. There is no shifting or overlapping of letters there.

[Pekka K]

Maybe the flan was stuck on reverse die and next strike came
from opposite side of the first to another obverse die getting
weaker result about 7 o'clock on obverse. This resulted
a shift at 4 to 5 o'clock on borderline and distorted letters
in the end of legend.

Pekka K

edit There is a possibility that the second strike was on the
same die rotated so that the letter "L" disppeared at 9 o'clock.

[Lech Stępniewski]

There is a possibility that the second strike was on the
same die rotated so that the letter "L" disppeared at 9 o'clock.

I'm trying to imagine these strange coincidences during the minting, but I still don't quite believe how the obverse legend could shift so accurately.

OK. Let's assume that C accurately covered L, but why did F turn into I?

[Pekka K]

These is a later cut splitting the letter L vertcally.

[Lech Stępniewski]

These is a later cut splitting the letter L vertcally.

Interesting. So now we must assume that originally this L was exceptionally thick

[Pekka K]

L was flattened broad as V and A after it.

Pekka K

[Lech Stępniewski]

L was flattened broad as V and A after it.

I thought about it, but while V and A are clearly flattened, I don't see the flattening of L. Maybe it just looks that way in the picture.

[DzikiZdeb]

Zastanawiam się, czy jest możliwe, żeby pierwsze, większe popiersie powstało po uderzeniu tym samym stemplem, co drugie, mniejsze. Jakiś przedziwny kąt uderzenia, po którym stempel ześlizgnął się po krążku?

[Lech Stępniewski]

przedziwny

Przedziwność to jest dobre określenie tej monetki jako takiej. I dochodzi jeszcze ten rewers sprzed 5 lat.