Związek Achajski obejmujący głównie miasta leżące na Peloponezie po raz pierwszy został utworzony w V w. A.Ch., lecz nie przetrwał zbyt długo. Druga próba sformowania Związku nastąpiła około roku 281 A.Ch. i okazała się zdecydowanie skuteczniejsza. Niestety ze względu na niewielką odległość od Półwyspu Apenińskiego dość szybko znalazł się on na kursie kolizyjnym z Rzymem. Podczas kolejnych wojen zwanych macedońskimi próbował różnych kombinacji - raz stanął przeciwko Rzymowi, raz po jego stronie, co summa summarum niewiele i tak wniosło do całej sprawy i cały Peloponez został wchłonięty przez Rzym ostatecznie w roku 146 A.Ch. jako część nowej prowincji Achaja.
Przez cały czas istnienia Związku wstępowały doń kolejne miasta, także spoza Peloponezu, jak Megara czy Elis. Monety związku niezależnie od emitenta miały przeważnie wizerunek Zeusa będącym odniesieniem do jego świątyni w Aigeion. Była to świątynia zbudowana specjalnie dla Związku, a
Zeus był tam czczony pod przydomkiem Homarius (ten, który łączy); poza jego wizerunkiem były tam także wizerunki Afrotyty i Ateny (Pauzaniasz 7,24,2-4). Po za tym rewersach monet był oznaczany charakterystyczny
monogram AX. Ze względu na to, że były one bite według dość ciężkiego standardu - 4,9 g na
drachmę gros nominałów to hemidrachmy.
https://www.acsearch.info/search.html?id=7581613Związek Achajski, hemidrachma, Elis, 180-160 A.Ch.
Mądrzy ludzie siedzący w temacie zawzięcie dyskutują, czy drachmy Związku Ateńskiego przetrwały wcielenie do Imperium, czy nie. Tutaj przykład dyskusji zawartej w recenzji jednej z publikacji na ten temat:
http://numismatics.org/magazine/achaeanwinter08/W dyskusjach tych najczęściej pojawiają się dwa okresy, w których mogły by się pojawiać nowe emisje
drachm związkowych. Pierwszym z nich jest okres I wojny Rzymu z Mitrydatesem (90-86 A.Ch.):
https://www.acsearch.info/search.html?id=8070239Patras, hemidrachma związkowa ok. 86 A.Ch. Awers - głowa Zeusa, rewers -
monogram AX, naokoło napisy związane z określeniem miasta i urzędnika odpowiedzialnego za jego wybicie oraz mały delfin;
drugim - okres narastającego konfliktu pomiędzy Oktawianem a Antoniuszem, czyli mniej więcej 37-31 A.Ch.
https://www.acsearch.info/search.html?id=7645104 Aigeion, hemidrachma związkowa ok. 37-31 A.Ch. Awers - głowa Zeusa, nazwa miasta, rewers -
monogram AX i imię urzędnika (API/CTO-ΔA/MOC).
W
RPC jako jedyne znalazły się trzy monety z Patras, odbiegające nieco od typowych
hemidrachm pokazanych wyżej, jednakże ze względu na wagę pasujące do standardu związkowego. Pytanie, czy obecnie przyjmowane
poszlaki co do okoliczności ich wybicia są na tyle silne, żeby je tam umieszczać?
https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/coins/1/1245APierwsza to hemidrachma; zamiast wizerunku Zeusa mamy tutaj popiersie Afrodyty, a na rewersie w wieńcu laurowym nazwisko urzędnika ΔΑΜΑCΙΑC oraz
monogram Patras.
https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/coins/1/1245BDruga ma nietypowy nominał - jest to pełna drachma.
Zeus na awersie jest standardowy, za to rewers wyobraża Nike/Wiktorię z wieńcem i liściem palmowym;
monogram Patras oraz imię urzędnika - AΓYC.
https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/coins/1/1245CÓw AΓYC odpowiada także za
hemidrachmę, w której rewers z monogramem miasta i jego imieniem otoczony jest koroną morską (
corona navalis) zakończoną dziobami okrętów (na dole rysunku).
Wszystkie te trzy typy łączone są z bitwą pod Akcjum; Patras leżące ok. 60 km na południowy wschód bywa często podawane jako miejsce, w którym wybito zimą 32/31 A.Ch. ogromne ilości denarów legionowych Antoniusza. Według hipotezy przedstawionej w
RPC tamtejsza mennica miałaby po bitwie wybić także powyższe drachmy w standardzie związkowym na cześć zwycięskiego Agryppy. Miałyby o tym świadczyć wieniec laurowy (jest na większości monet Związku Achajskiego), Nike/Wiktoria (symbol zwycięstwa dość uniwersalny) i
corona navalis. Agryppa noszący jednocześnie koronę morską i koronę murową na denarze wygląda tak:
czyli wygląda jakby dzioby były umieszczone znacznie gęściej niż tylko dwa na koń
cach - takie różnice akurat mieszczą się w koncepcji. Mniej pewne jest co innego - czy na pewno mamy tutaj do czynienia ze zwycięstwem Agryppy i Rzymu?
Tak czy inaczej kiedy Rzymianie brali się za główne systemy Azji Mniejszej system monetarny Związku Achajskiego został dawno przeżuty i przetrawiony i ciężko tu o przekrojową literaturę, która próbowała by odtwarzać tego typu zjawiska w ostatnich stuleciach Republiki.