Ancient Coin Discussions In Other Languages > Forum numizmatyki antycznej po polsku

O trudnych początkach polskiej numizmatyki antycznej :-)

(1/4) > >>

DzikiZdeb:
R. P. 1754 z dużym znawstwem i zgodnie z wiedzą dzisiejszą x. Chmielowski pisze:

"Czy prawda, że Srebrniki małe w ziemi znajdowane, są Główki Ś. JANA Chrzciciela?

Pospolity lud, czego nie wie doskonale od mądrych i od starych, wszystko to przypisuje Bogu, albo Świętym, albo czarom. To ma za prawdę chłopek prosty, co widzi, albo od siwej słyszy brody: tradycje w nich większej są powagi, niż Święte Pismo, które tylko w Kościele, w Cerkwi słyszą czasem, a swoje bajki, we wszystkich swoich prawiąc sobie kompaniach, biesiadach, schadzkach, niemi sobie tak nabili głowę, i młodszych słyszących, że im tego najmędrszy wielu z głowy nie wybije argumentami. Ten tedy lud prosty, osobliwie Polski, daleki od Miast wielkich, rozumiejąc, że Święci garnki lepią, że pieniądze z Nieba spadają, że jakiekolwiek osobliwości, których Maćko albo Hryńko w ich wsi nie zrobi, są dziełem Niebieskim. Trafiło się nie jednemu znaleźć srebrną monetę, od lat tysiąca kilkaset w ziemi leżącą, głowę na jednej stronie mającą; on to ma za głowę Ś. Jana, od Heroda uciętą, i ma to ze wszystkiemi za nieomylną prawdę. Bają tedy ci prości ludzie, że ta Główka znajduje się w Wigilią Ś. Jana w życie, na tym miejscu, gdzie trzy kłosy pokaże się razem; tam kopią, ale nie znajdują. Raz to kiedyś kazualnie per tot saecula komuś się trafiło, pod tyle kłoskami tegoż zboża w ten dzień taki znaleźć pieniądz; i już rozumieją i wierzą wszędzie, że Ś. Jan swoje takie posiał główki. Toż by radzi leniuchy takim zasiewom; liczyliby wszystkie zboża swego kłosy, a gdziekolwiek kłos troisty mogliby upatrzyć, tego srebrnego szukaliby nasienia, osobliwie pijacy i łakomcy. Tym oślim głowom, prostą tradycją zwiedzionym, odpowiedzieć potrzeba, że to nie są Ś. Jana Chrzciciela główki: bo kto by je z tak dobrego robił srebra i rozrzucał po polu? co by w tym miał za profit doczesny albo wieczny? jaką by w tym swoją miał tajemnicę? Cokolwiek na świecie ludzie czynią, mają w tym swój dobry albo zły koniec, honestum albo utile. Cóżby w tym miał za profit Pan jaki, siejący po polach srebrną monetę, że ją chłop znajdzie? Święty Jan też, wielki Marszałek Chrystusów, jeśliby cudownie takie rozrzucał główki, nie wiem co by miał za zysk, że ją chłop znajdzie i w ziemi zakopa, albo swojej Marynce powiesi na szyi. Wolałby, assekuruję, Ś. Jan przy swoich Relikwiach, Rękach, Piszczelach, Głowie, popiołach cuda czynić, jako i czyni, niżeli przy tych główkach (supposito) przez niego rozrzuconych, w ziemi się walających; alboby wolał ich komu wiele nasypać do worka, do szkatuły; pewnie by niejeden głowę mu skłonił swoją na podziękowanie za te główki. Nie Jana tedy Świętego są to główki, ale pieniądze srebrne jeszcze Rzymskich Cesarzów, Juliusza, Augusta, Tyberiusza, Wespazjana, Tyta, a najwięcej Trajana, który zawojowawszy Dacją, alias Wołochy teraźniejsze i Transylwanią, od nas bliską, i tu Wojska Rzymskie trzymając, tą srebrną monetą płacąc wojsku, te bliskie napełnił kraje. Jakoż kto się zna na tym, i ciekawego zażyje oka, obaczy, że na tych srebrnikach, tylkich jak trojak, ale grubych jakby trzy złożył do kupy, jest twarz Cesarza którego, na on czas panującego; a na drugiej stronie jest osoba siedząca, znacząca albo Victoriam, albo Rzym Miasto, albo Hiszpanią trzymającą tarczę, i wieniec laurowy na głowie. Ja co to piszę, mam dwa takich srebrników, na jednym twarz z napisem Traiano ­Augusto, a na drugiej stronie siedzi osoba. Trzeba bowiem wiedzieć, że Cesarze Rzymscy, zacząwszy od Oktawiusza Augusta, podczas przyjścia Chrystusowego na świat, obszernie po całym świecie panowali przez lat kilkaset; ich była Italia, Gallia, Hispania, Germania, Britannia, Dacia, Pannonia, Parthia, Lydia, Pontus, Mauritania etc. etc.­ Ich tedy jako na świat cały Monarchiczna rozciągała się władza, tak i moneta currebat. A zatym, tak Narody ich własne, jako z niemi skonfederowane albo pokonane, lub też Rzymianów zwycięskie nacje, in spoliis ich miały skarby, monetę i co teraz w skarbach Pańskich pro raritate, u prostych pro necessitate albo za świętość konserwuje się, rozumiejących erroneè, że to główka Ś. Jana. Otóż te głowy, czyli główki, niech prostych nauczą, że to są Augusta, albo Trajana, a nie Ś. Jana główki."

Nowe Ateny t. III, s. 47-49.

Lech Stępniewski:
Ciekaw jestem, czemu akurat na św. Jana padło. Czy jest jakiś popularny typ denarków, na których "główka" może wyglądać na uciętą? Bo przecież, że takie okrągłe, srebrne, z ludzką postacią na jednej stronie, to pieniądz,  to chyba nawet Maćko albo Hryńko rozumieli.

DzikiZdeb:
Najlepiej nadają się Hadriany (może z wyjątkiem tych z pierwszych lat panowania): krótka legenda nie zabierająca wiele miejsca, dość duży portret w stosunku do powierzchni krążka, a spora część wizerunków kończy się na nagiej szyi, bez żadnego śladu choćby kawałka togi czy płaszcza. Oczywiście ten styl można obserwować i u innych, np. u jego następców - Aeliusza i Antonina (jeszcze nie Piusa, tenże jako samodzielny władca jest jednak bardziej ubrany).

Lech Stępniewski:
Ten Aeliusz - taki kudłaty i bez wieńca laurowego  - pasuje mi najbardziej. Wykapany św. Jan  :P Ale nie mam pojęcia jak u nas jest ze znaleziskami jego monet.

Julek C:

--- Quote from: Lech Stępniewski on January 27, 2021, 04:48:41 pm ---Ciekaw jestem, czemu akurat na św. Jana padło. Czy jest jakiś popularny typ denarków, na których "główka" może wyglądać na uciętą? Bo przecież, że takie okrągłe, srebrne, z ludzką postacią na jednej stronie, to pieniądz,  to chyba nawet Maćko albo Hryńko rozumieli.

--- End quote ---

Ksiądz w kościele co niedzielę o zacnym Janie Chrzcicielu, proroku Zbawiciela, prawił. I za te wszystkie zasługi dla jedynie słusznej wiary podły Herod za namową swej małżonki Herodiaty, głowę kazał mu odjąć i na na tacy onej zanieść. Czyż potrzebna lepsza legenda dla niewybujałej wyobraźni włościanina. W porównaniu ze srebrną monetą Wettynów, przeważnie w pełnej zbroi, monety z "główką" były uosobieniem skromnosci i chrześcijańskiej pokory. Mogły to nawet być autentyczne "judaszowe srebrniki " Tyberiusza.

Navigation

[0] Message Index

[#] Next page