Kurczące się z czasem państwo Seleucydów w momencie ostatecznego przejęcia przez Rzymian wystarczyło tym ostatnim na utworzenie dwóch nowych prowincji - Syrii ze stolicą w Antiochii i Cylicji ze stolicą w Tarsie. Wybór drugiego z miast jak się można domyśleć, nie był przypadkowy, a samo miasto miało wszystkie predyspozycje do zajęcia takiej pozycji. Jak pisze Strabon "Mieszkańcy Tarsu z takim zapałem oddali się nie tylko filozofii,
ale także całemu kręgowi edukacji w ogóle, że prześcignęli Ateny, Aleksandrię czy jakiekolwiek inne miejsce, które można nazwać tam, gdzie istniały szkoły i wykłady filozofów. Różni się przy tym od innych miast tym, że ludzie, którzy lubią się uczyć, są tubylcami, a cudzoziemcy nie są skłonni do przebywania w nim (...)"*
Mennictwo Tarsu miało także już w tym momencie długą tradycję, chociaż nie było może zbyt różnorodne. W ostatnich czasach bito tam typowe dla dużej części mennic Seleucydów tetradrachmy z Zeusem (poniżej egzemplarz z wizerunkiem Filpia Filadelfosa), zdarzały się rówżnież monety nawiązujące do lokalnego kultu boga Sandana wyobrażonego w miejscowej świątyni jako postać stojąca na
rogatym lwie (poniżej tetradrachma Antiocha
VIII z ołtarzem Sandana na rewersie).
https://www.acsearch.info/search.html?id=5097792https://www.acsearch.info/search.html?id=4452823Losy mennicy w Tarsie po objęciu jej przez Rzymian nie są do końca jasne, jednakże z dużym prawdopodobieństem rację ma
Prieur, lokując tam tetradrachmy z Zeusem bite przez
Augusta, Tyberiusza i Klaudiusza (najwięcej przez tego ostatniego). Poza odwołaniem do Sandana (ΣΑΝ w polu rewersu):
https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/coins/1/4109są one zbliżone stylistycznie do innych, nieco rzadszych
tetradrachm, bitych tylko przez
Augusta i Tyberiusza. Widniał na nich
monogram samego miasta, bez odwołania do jego boga, za to rewers był charakterystyczny dla Antiochii i przedstawiał
Tyche i boga rzecznego. Trudno rozstrzygnąć, czy antyczni widzieli w niej
Tyche Tarsu, a bogiem rzecznym był bóg rzeki Kydnos, czy też była to dla nich ta sama
Tyche Antiocheńska i bóg Orontesu.
https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/coins/1/4005(obie powyższe tetry pochodzą z czasów panowania Tyberiusza)
Wszystko wskazuje na to, że reformy Nerona polegające na znacznym zwiększeniu ilości
tetradrachm bitych w Antiochii doprowadziły równocześnie do zamknięcia mennicy w Tarsie, o ile nie została zamknięta wcześniej. Przerwa nie trwała jednak długo - typ z
Tyche i monogramem Tarsu pojawił się ponownie za Domicjana:
https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/coins/2/1727by za Trajana stać się pieniądzem naprawdę masowym. Trudno wytłumaczyć to w racjonalny sposób, ponieważ wzrost ten nie wiąże się bezpośrednio z prowadzoną przezeń wojną z Partią i jest widoczny niemal od samego początku jego panowania,
ale taka jest numizmatyka antyczna. Jakaś przyczyna być musiała, niestety nie pozostały po niej żadne wzmianki.
Hadrian musiał oczywiście zrobić wszystko po swojemu. Początkowo bije standardową
tetradrachmę z
Tyche,
ale to okres, w którym umacnia się u władzy. Podczas jego wizyty na wschodzie pojawiają
się tridrachmy, wśród których można zobaczyć kilka typów nawiązujących do lokalnych tradycji, z wizerunkiem Sandana na rogatym lwie na czele:
https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/coins/3/3266podobnie czytelna była zapewne dla miejscowych scena walki lwa z bykiem, niestety dla nas już tak czytelna nie jest:
https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/coins/3/3264Nie potrafię nadać lokalnego znaczenia także scenie powitania Perseusza z Apollem (to akurat tetradrachma):
https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/coins/3/3269AWarto zwrócić uwagę na dość unikalny sposób odróżnienia
tetradrachm z
Tyche od monet z tym samym rewersem o nominale 3
drachm - scena jest odwrócona w lewo:
https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/coins/3/3259Tetradrachmy przedstawiajace Hadriana i
Sabinę to bezpośrednie odzwierciedlenie tendencji panujących w całym mennictwie rzymskim przełomu
lat 20 i 30:
https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/coins/3/3275Warto zwrócić uwagę na dwie ostatnie tetradrachmy Hadriana - rzadko spotyka się monety rzymskie, na których wizerunki sprawiają aż tak monumentalne wrażenie. Zarówno popiersie cesarza, jak i
wizerunki rewersów zostały skomponowane tak, że niemal wychodzą z ram stempla, nie łamiąc jednocześnie reguł kompozycyjnych. Mamy tutaj typ z orłem w stylu antiocheńskim oraz świątynię z
inskrypcją "ΚΟΙΝΟC ΚΙΛΙΚΙΑC" - Związek Cylicyjski:
https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/coins/3/3271https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/coins/3/3274To niemal wszystko. Tars załapał się oczywiście także na nagłe ożywienie byłych mennic Seleucydów przez Karakallę, lecz są to monety rzadsze od innych z tego okresu, mimo iż mamy tutaj i
tradycyjne tetradrachmy z
Tyche:
https://www.acsearch.info/search.html?id=434043i tetradrachmy z Triptolemosem powożącym bigą zaprzężoną w węże:
https://www.acsearch.info/search.html?id=234872i didrachmy z
Nike niosącą wieniec:
https://www.acsearch.info/search.html?id=4452702* Geografia, XIV, 5, 13.