Forum numizmatyki antycznej po polskuAncient Coin Discussions In Other Languages > Forum numizmatyki antycznej po polsku
Tessery z liczbami I - XVI
DzikiZdeb:
Porządkując różne notatki znalazłem rozpiskę częstotliwości występowania tesser z liczbami I-XVI na acsearch (stan na 2017). Chodzi o coś takiego:
Powszechniej znane są wersje pieprznymi scenkami, sprzedawane zresztą w postaci kiepskich kopii cały czas tu i ówdzie. Z tego co kojarzę, próbowałem wtedy udowodnić, że mamy do czynienia z dość powszechnym zestawem do gry (gier) towarzyskich, a jego erotyczna wersja to nic innego jak obecne karty do gry z roznegliżowanymi panienkami.
Tabelka wygląda tak:
Liczba/Cesarze/sprośności/inne/suma
I 5 2 0 7
II 5 2 0 7
III 7 4 1 12
IV 11 1 2 14
V 7 4 2 13
VI 3 2 1 6
VII 5 4 3 12
VIII 8 0 3 11
IX 9 6 1 16
X 13 0 3 16
XI 3 1 0 4
XII 1 1 0 2
XIII 7 2 0 9
XIV 6 0 3 9
XV 2 5 0 7
XVI 1 0 1 2
Suma93 34 20 147
Proc.63,3 23,1 13,6 100
Ad rem: może ktoś od tego czasu zetknął się z jakąś sensowną próbą rekonstrukcji, o co w tym mogło chodzić? (wyjaśnienie, że są to żetoniki do domu uciech ze wskazaniem konkretnej propozycji spędzenia czasu, przynajmniej jako podstawowe zastosowanie, odrzucił bym a priori).
Lech Stępniewski:
Był kiedyś w BN taki dwuczęściowy przeglądowy artykuł o tych żetonikach, trochę niechlujny, trochę erudycyjny, i wynikało z niego, że najdziwniejsze rzeczy przychodziły ludziom do głowy w związku z tym problemem. Nawet same cyferki intrygowały. Dlaczego akurat XVI? Jednym się to kojarzyło z systemem monetarnym i nawet jakoś to przeliczali. Komuś, pamiętam, skojarzyło się to z liczbą legionów z początków cesarstwa. Do tego standardowe skojarzenia z Tyberiuszem etc.
Owszem, prawdopodobna jest jakaś gra, może loteryjka, może hazardowa, może jakiś system wróżebny (takie rzymskie I-ching). A może coś w rodzaju liczydeł? Pomoc mnemotechniczna. A może kilka zastosowań jednocześnie. Z kartami też można robić najrozmaitsze rzeczy - od banalnego grania czy wróżenia na budowaniu domków i porcjowaniu kokainy skończywszy.
DzikiZdeb:
--- Quote from: Lech Stępniewski on February 08, 2021, 03:02:57 pm ---Był kiedyś w BN taki dwuczęściowy przeglądowy artykuł o tych żetonikach, trochę niechlujny, trochę erudycyjny, i wynikało z niego, że najdziwniejsze rzeczy przychodziły ludziom do głowy w związku z tym problemem. Nawet same cyferki intrygowały. Dlaczego akurat XVI? Jednym się to kojarzyło z systemem monetarnym i nawet jakoś to przeliczali. Komuś, pamiętam, skojarzyło się to z liczbą legionów z początków cesarstwa. Do tego standardowe skojarzenia z Tyberiuszem etc.
--- End quote ---
Przypomniałem sobie te artykuły (są w numerach 2 i 3 z 2007) - przydał się spis z wątku bibliograficznego :-). Można z nich chyba wyciągnąć jeden ogólny wniosek - jak nie wiemy, co z czymś zrobić, to lepiej czasem odpuścić, niż brnąć w niepoparte niczym wytwory własnej wyobraźni :-) W każdym bądź razie jest tam zacytowany artykuł o znaleziskach poza terenem Italii, czyli było to swego czasu dość popularne. Poza tym to porównanie liczb I-XVI z kwotami od asa do denara też mogło mieć sens - w przypadku hazardowym łatwo przeliczyć wygrane/przegrane na konkretny pieniądz do wypłaty.
--- Quote from: Lech Stępniewski on February 08, 2021, 03:02:57 pm ---Owszem, prawdopodobna jest jakaś gra, może loteryjka, może hazardowa, może jakiś system wróżebny (takie rzymskie I-ching). A może coś w rodzaju liczydeł? Pomoc mnemotechniczna. A może kilka zastosowań jednocześnie. Z kartami też można robić najrozmaitsze rzeczy - od banalnego grania czy wróżenia na budowaniu domków i porcjowaniu kokainy skończywszy.
--- End quote ---
Też mi się tak wydaje, że szukanie jednego zastosowania może być ślepym zaułkiem. Przecież z takiego zestawu można różne cuda powymyślać A to rzucamy, a to rozdajemy i coś tam gramy, albo wróżymy.
Jakbym miał dołożyć swoją fantazję bez dowodu, to może taką:
Dobra plansza do gry, nie? Rzucamy całym kompletem, coś upada na linię, coś poza linią, ale w środku kółka, coś na zewnątrz kółka, coś może wypaść cesarzem czy scenką do góry, coś może liczbą i tak mamy gotową rozgrywkę hazardową albo głos Artemidy, czy uda się kolejna wyprawa handlowa.
Jakoś nie przekonuje mnie to, że 100% tych dość często spotykanych (przynajmniej w Efezie) znaków to skompilowane słowo ἸΧΘΥΣ: http://octaviusephesus.com/religious-signs-and-symbols-in-ephesus/, niektórzy szukają tam też np. róży wiatrów: https://www.luther.edu/ideas-creations-blog/?story_id=509892
Lech Stępniewski:
--- Quote from: DzikiZdeb on February 09, 2021, 11:58:37 am ---Też mi się tak wydaje, że szukanie jednego zastosowania może być ślepym zaułkiem. Przecież z takiego zestawu można różne cuda powymyślać
--- End quote ---
Naturalnie. Gdy się trochę poczyta o grach sprzed ledwie stu lat, bez pórownania lepiej udokumentowanych, czasem po prostu z pełną dokumentacją, to widać ile można wycisnąć z talii kart, paru kostek albo nawet kilku patyków. I jak te mody na różne gry zmieniają się, przemijają, czasem powracają - tyle że już w nieco innej odmianie.
Żeby coś sensownego o tych żetonikach móc powiedzieć, trzeba by najprzód trafić w Egipcie jakiś papirus "O grach któremi młódź wszelaka chętnie po zajazdach i inszych okazyach się bawi" (czy jakby to tam było po grecku).
DzikiZdeb:
--- Quote from: Lech Stępniewski on February 09, 2021, 12:55:59 pm ---
Żeby coś sensownego o tych żetonikach móc powiedzieć, trzeba by najprzód trafić w Egipcie jakiś papirus "O grach któremi młódź wszelaka chętnie po zajazdach i inszych okazyach się bawi" (czy jakby to tam było po grecku).
--- End quote ---
Bez papirusa ani rusz. Nawet odkrycie pełnego kompletu żetoników w ładnym opakowaniu, ale bez pisanej instrukcji niczego nie wyjaśnia. Może poza tym, że gra nadawała się dla dzieci i że być może komplet składał się z 15 a nie 16 żetonów (trzeba by się dokładnie przyjrzeć relatywnie rzadkim w stosunku do pozostałych numerków szesnastkom); albo były dwie wersje.
https://blogs.warwick.ac.uk/numismatics/entry/lets_play_with/
Navigation
[0] Message Index
[#] Next page
Go to full version